Szklarska Poręba swoją nazwę zawdzięcza hutom szkła, których wyroby rozsławiały tę osadę u podnóża Karkonoszy. Niemiecka wersja Schreiberhau (poręba pisarza) nawiązywała do początków
osadnictwa na tym terenie, które było związane z hutnictwem i wycinką drzew. Współczesna nazwa miasta, Szklarska Poręba, została nadana po 1945 r.
Szklarska Poręba leży na pograniczu Karkonoszy i Gór Izerskich w dolinie rzeki Kamiennej, będącej lewym dopływem Bobru. Miasto składa się z odległych osiedli rozrzuconych na dużym
obszarze i na różnych wysokościach, od 440 m n.p.m. na granicy z Piechowicami do 1420 m na zachodnich stokach Łabskiego Szczytu. Szklarska Poręba dzieli się na : Dolną, Średnią
i Górną. Okoliczne wzniesienia zbudowane są z granitu (Karkonosze, górne partie Wysokiego Grzbietu w Górach Izerskich), a także z hornfelsytów, kwarcytów i gnejsów izerskich.
W 1281 r. tereny dzisiejszej Szklarskiej Poręby nabyli joannici z Cieplic. Kupili oni od wnuka Henryka Pobożnego, księcia Bernarda Lwóweckiego, 100 łanów gruntów za cenę 100 grzywien
srebra i dwóch beczek wina. Sto lat później powstała pierwsza i najstarsza w Sudetach huta szkła. Istnienie jej potwierdzają dokumenty z 1366r. Znajdowała się w Szklarskiej Porębie Dolnej
przy dzisiejszym zbiegu ulic Piastowskiej i Wiejskiej. W 1372 r. hutę kupił Kunz Klese z Jeleniej Góry. W tamtym okresie Szklarska Poręba jak i całe Karkonosze stały się terenem intensywnych
poszukiwań złota i szlachetnych kamieni. W XII w. górnictwem w Karkonoszach zajmowali się przybysze z zachodniej Europy, zwani Walonami lub Walończykami. Najsłynniejsi z nich
pochodzili z Wenecji. W “Księgach Walońskich” zebrano opisy miejsc zasobnych w cenne kruszce czy kamienie. Do miejsc tych prowadziły ścieżki oznakowane rysunkami ludzkich twarzy,
rąk, tarcz, grabi, kół i krzyży wyrytych na kamieniach. Pojawiły się również podania o ukrytych skarbach i demonach. Najsłynniejszym z nich był Liczyrzepa.
Jego wygląd był dość zagadkowy. Według jednych miał głowę sępa, orła z rogami jelenia i cielskiem lwa. Wszyscy jednak zgadzali się co do jednego, że jest złośliwy i że lepiej
go nie denerwować, bo w górach może przysporzyć kłopotów.
Osadnictwo na terenie dzisiejszej Szklarskiej Poręby rozwijało się głównie dzięki szklarstwu. Po pierwszej hucie powstały następne lokalizowane coraz wyżej wzdłuż Kamiennej i jej
dopływów. Powodem tego było systematyczne wylesianie okolicznych zboczy. W 1575 r. nad Czeską Strugą powstała huta szkła założona przez Hansa Friedricha. Huta ta stała się
prekursorką nowoczesnego szklarstwa na Śląsku. W 1617 r. powstała huta w Białej Dolinie, którą założył Wolfgang Preussler, przybyły z Czech. Stał się on protoplastą dynastii
mistrzów szklarstwa działających na tym terenie. W 1754 założono hutę “Karlstal” w Orlem, a w 1842 r. ruszyła produkcja szkła kryształowego w “Józefinie” (Szklarska Poręba Górna),
której nazwę zmieniono w 1956 r. na “Julię”.
Zbudowaną przez Schaffgotschów hutą szkła “Józefina” kierował zięć i spadkobierca Preusslerów, Franciszek Pohlow. Wyroby z “Józefiny” były znane i poszukiwane w całej Europie.
Docierały również do dalekiej Japonii i Stanów Zjednoczonych. Wyroby ze Szklarskiej Poręby trafiały na dwór cesarski, stoły arystokracji i zamożnej burżuazji. W tamtym okresie
dbano również o umiejętności pracowników huty. To Preusslerowie założyli w 1830r. niedzielną szkołę rysunku. Na efekty nie musiano długo czekać. W hucie tworzono nowe wzorce i
rozwijano nowe techniki jak szlifowanie, rytowanie i malowanie. Szkło z “Józefiny” było prezentowane na światowych wystawach w Londynie (1851 r.), Paryżu (1867 r.) i w Wiedniu (1873 r.).
We wrześniu 1993 r. wygaszono ostatni piec w hucie “Julia”.
Wraz z budową drogi wzdłuż doliny rzeki Kamienna rozpoczął się najazd turystów. Drogę tę wybudowano w latach 1845-1849. Jednak dużo większe znaczenie miało oddanie do
użytku linii kolejowej łączącej Jelenią Górę z Harrachovem. W 1896 r. przystąpiono do prac nad przekopaniem tunelu pod Zbójnickimi Skałami. Prace postępowały bardzo szybko.
W czerwcu 1902 r. dotarł pierwszy pociąg do Szklarskiej Poręby, a 1 lipca do Harrachova. Jeszcze do 1948 r. kursowały tu pociągi. W tamtym czasie pasażerowie wysiadali
w Pisarzewicach, gdyż tak nazywała się wówczas Szklarska Poręba.
Pierwszą turystyczną inwestycją było wybudowanie ścieżki od dzisiejszego przystanku autobusowego w Szklarskiej Porębie Dolnej do Wodospadu Szklarki. W 1800 r. ścieżką tą
wędrował królewski orszak Fryderyka Wilhelma III i jego małżonki Luizy. Ponad sto lat później ścieżkę przedłużono do Szklarskiej Poręby Górnej.
Na początku XX w. Szklarska Poręba stała się centrum sportów zimowych. W 1900 r. powstał pierwszy klub narciarski. W 1910 r. założono klub bobslejowy. Meta jego znajdowała się na
dzisiejszej ul. Turystycznej, przy Wojskowym Domu Wypoczynkowym “Śnieżynka”. Kolejny tor bobslejowy powstał zimą 1925-1926. Rozegrano na nim mistrzostwa Niemiec i świata
w “dwójkach”. Pierwszy konkurs skoków na nowo oddanej skoczni narciarskiej przeprowadzono w 1932 r. To tu w styczniu 1936 r. przeprowadzono konkurs skoków w ramach eliminacji
do igrzysk olimpijskich.
Rozwijała się również turystyka piesza. Za sprawą Teodora Donata, księgowego z zakładów lniarskich w Mysłakowicach, powstało 1 sierpnia 1880 r. Towarzystwo Karkonoskie
(Riesengebrigs Verein). Z inicjatywy RGV powstało w Karkonoszach i na ich Przedgórzu 190 km szlaków turystycznych. Wędrówkę po Karkonoszach ułatwiały liczne schroniska.
Tak samo jak kiedyś tak i dzisiaj przyjeżdżają do Szklarskiej Poręby turyści. Ruszają na trasy licznych szklaków turystycznych. Zimą natomiast korzystają z nartostrad, wyciągów.
Północne stoki Szrenicy przecinają 4 trasy zjazdowe (Lollobrygida, Śnieżynka, Puchatek, Bystra) oraz wyczynowa trasa zjazdowa FIS. Na szczyt Szrenicy na wysokość Końskich Łbów,
można wjechać wyciągiem krzesełkowym.
Od 1980 r. Szklarska Poręba stała się centrum biegów narciarskich za sprawą “Biegów Piastów”, które zostały wpisane na listę światowej sieci biegów “Worldoppet”.
Czy zimą, czy latem, wiosną i jesienią, każdy znajdzie tu coś interesującego dla siebie. Największe atrakcje związane są z Karkonoszami i Karkonoskim Parkiem Narodowym, który istnieje już od 1959 r. W 1974 r. został on wpisany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody ONZ na listę parków o znaczeniu międzynarodowym. Obejmuje on partie Głównego Grzbietu Karkonoszy i dwie enklawy: Wodospad Szklarki i Chojnik. Największymi atrakcjami Parku Narodowego są: Śnieżne Kotły, Wodospad Kamieńczyka, Wodospad Szklarki i Chojnik. Wiele ciekawych miejsc znajduje się także poza jego granicami. Należą do nich: Dolina Kamiennej, Krucze Skały, Krzywe Baszty, Zakręt Śmierci, Złoty Widok oraz Chybotek. Godne uwagi i zobaczenia są: Muzeum “Dom Hauptmanów”, Vlastimilówka, Muzeum Minerałów i Kamieni Szlachetnych, Galeria “F”, Muzeum Energetyki, małe muzeum w pensjonacie “Husarz”. Spacerując po Szklarskiej Porębie natkniemy się na zabytki architektury, wśród nich: najstarszy kościół Matki Bożej Różańcowej, kościół Niepokalanego Serca NMP, kościół Bożego Ciała, Młyn Łukasza – Złota Jama i liczne pensjonaty Marysina.
